Abdujalil Abdurasulov
Rus Ordusu’nun Nükleer, Biyolojik ve Kimyasal Savunma Güçleri (NBC) Kumandanı Korgeneral İgor Kirillov‘un Moskova’daki patlamada öldürülmesi, Ukraynalı casusların Rus topraklarındaki faaliyetlerinin ne kadar kapsamlı olabileceği sorusunu bir sefer daha gündeme getirdi.
Rus generalin vefatıyla sonuçlanan “operasyon” epeyce dikkat alımlı bir biçimde hazırlanmış. Ukraynalı kaynakların BBC’ye anlattığına nazaran patlayıcılar elektrikli scooter’a saklanmış ve uzaktan kumandayla patlatılmış.
Korgeneral İgor Kirillov, Rusya’nın Ukrayna’daki kapsamlı işgalinin başlamasından bu yana cephe gerisinde öldürülen en yüksek rütbeli askeri yetkili.
Kirillov suikasti Rus askeri ve siyasi etraflarda şok tesiri yarattı. Ukrayna İstihbarat Servisi SBU’dan kaynaklar, olayın ardında kendilerinin olduğunu duyurdu.
Ukrayna topraklarındaki Rus güçlerini gaye alan birçok operasyon düzenlendiğini biliyoruz. Lakin Ukrayna istihbaratının, Rus generali Moskova’daki meskeninin önünde gaye alabilmesi, Rusya’nın güvenlik kapasitesi ve Ukrayna’nın yapabilecekleri hakkında tartışmaları da beraberinde getiriyor.
Saldırı için bir scooter’ın seçilmesi zekice görünüyor. Bu araçlar tüm Moskova sokaklarında terk edilmiş duruyor ve hiç dikkat çekmiyor.
Ancak bombanın Korgeneral Kirillov konutundan çıktığı sırada patlatılmış olması, Ukraynalı istihbaratçıların olay yerini -kamerayla ya da çıplak gözle- görebildiğini gösteriyor.
Bu, SBU’nın Rusya’nın büyük kentlerinde gerçekleştirdiği birinci suikast değil. Siyasetçilere ya da askerlere yönelik evvelki taarruzlar, Ukraynalı casusların nasıl çalıştığıyla ilgili de fikir veriyor.
Geçen yıl Nisan ayında Devlet Başkanı Vladimir Putin yanlısı askeri blog müellifi Vladlen Tatarski, takipçileriyle St. Petersburg’daki bir kafede bir ortaya geldi.
‘Street Food Bar No 1’ isimli kafedeki aktiflikte kendisini sanat öğrencisi olarak tanıtan Darya Trepova isimli bir bayan, bir asker başı heykelini kendisine armağan etti. Dakikalar sonra, Tatarski’nin tekrar kutusuna koyduğu bu heykel patladı ve Tatarski hayatını kaybetti. Çok sayıda kişi de yaralandı.
Trepova, çıkarıldığı mahkemede, heykelin içerisinde patlayıcı olduğunu bilmediğini savundu. Ukrayna’daki savaşa karşı olduğunu kabul etmekle birlikte, kendisine heykelin içerisinde bir mikrofonun olduğunun söylendiğini tez etti.
Darya Trepova’ya 27 yıl mahpus cezası verildi.
Trepova’nın bu saldırıyı evvelden bilip bilmemesinden bağımsız olarak, Ukrayna istihbaratının Ukrayna’ya sempati besleyen Rusları ikna ettiği ve kullandığı biliniyor.
Eylemler, sabotaj organize etmekten, bomba düzeneği kurmaya kadar değişebiliyor.
Ukrayna istihbaratı, en bilinen suikast sistemi olan “tetikçi göndermekten” de geri durmuyor.
Bir yıl evvel Rus yanlısı Ukraynalı milletvekili Ilya Kiva, Moskova dışındaki bir köyde vurularak öldürüldü. Tetikçi, Kiva’yı parkta yürürken yakaladı ve iki atışla öldürdü.
Ukrayna resmi bir açıklama yapmadı lakin SBU kaynakları olayın gerisinde kendilerinin olduğunu duyurdu.
Beş gün evvel, önde gelen Rus füze uzmanı Mikhail Şatski, Moskova dışındaki bir ormanda vurularak öldürüldü. Bu olay da Ukrayna istihbaratının işi olarak kabul edildi lakin resmi bir açıklama yapılmadı.
Mikhail Şatski, Rusya’nın Kh-59 ve Kh-69 seyir füzelerinin modernizasyonundan sorumluydu. Bu füzelerin Ukrayna’da kıymetli bir tahribat ve can kaybına neden olduğu biliniyor.
Şatski’nin öldürülmesinden birkaç gün sonra Kirillov suikasti, Ukraynalı casusların Rusya’daki faaliyetlerinin kapsamı hakkında fikir veriyor.
Saldırılarda sırf siyasetçiler ve Rus ordusuyla alakalı isimler gaye alınmıyor.
2022’nin Ağustos ayında Darya Dugina bir bombalı araç akınında öldürüldü. Bunun, Darya Dugina’nın babası olan, Moskova’nın Ukrayna saldırısının ideologlarından Aleksander Dugin’e bir bildiri olduğu düşünüldü.
Rusya’nın soruşturmasında iki Ukrayna vatandaşının bu taarruza karıştığı belirlendi.
Öte yandan, birtakım uzmanlar Korgeneral Kirillov’un Ukrayna tarafından öldürülmemiş olabileceğini de ileri sürüyor.
Kiev’den Yuriy Karin, bunun Rus ordusu içerisindeki güç gayretinin bir sonucu olabileceğini, ya da Kremlin’in savaş kabahatlerinin kıymetli bir şahidini ortadan kaldırmak istemiş olabileceğini söylüyor.
Ancak şayet atak, iddia edildiği üzere Ukrayna’nın hareketiyse, buradaki bildirinin ne olduğu açık: “Rus generaller Moskova içinde bile kendilerini inançta hissetmemeliler.”
‘General suikasti Moskova’daki olağan hayatı sarsıyor’
BBC Rusya Editörü Steve Rosenberg’in tahlili:
Moskova’da gerçeklikle imaj ortasında daima bir savaş var.
Savaşın üçüncü yılında, buradaki ömür hayli olağan seyrediyormuş üzere görünüyor: Metro çizgisinde kalabalık yolcular, barlarda ve kulüplerde genç Moskovalılar…
Sonra birden teğe, Rusya’da bugün hiçbir şeyin olağan olmadığını hatırlatan “bir şey” oluveriyor.
Bu şey, bazen Moskova’nın hava savunmasına yaklaşan bir drone, bazen de daha dramatik biçimde bir Rus generalin meskeninin önünde bombalı akınla öldürülmesi oluyor.
Korgeneral Igor Kirillov ve asistanı Ilya Polikarpov elektrikli scooter’a gizlenen bombayla öldürüldüğünde, Ukrayna’daki savaşın gerçekliği Rusya’da bir defa daha hissedilmiş oldu.
En azından olay yerine giden Ruslar için…
Patlamanın olduğu binanın çabucak yanında oturan Liza, “Haberlerde izlediğimizde uzakta olan bir şeymiş üzere hissediliyor. Fakat yan binaya kadar geldiğinde büsbütün farklı ve fecî hale geliyor” diyor.
“Kaygım çok arttı, her sesten korkuyorum. Bir drone mu geliyor diye düşünüp duruyorum” diye ekliyor.
Ukrayna savaşının uzakta olan bir sorun olarak algılanması, buralarda çok duyduğum bir söz. Moskova’da nüfusun kıymetli bir kısmı, bu savaşı televizyon ya da telefon ekranlarından deneyimliyor.
Çok sayıda meyyit ve yaralı olmasına karşın bu durum şaşırtan.
Ancak Moskova’da bir Rus generalin öldürülmesi, bazıları için alarm zillerinin çalması demek. Savaşın çok gerçek ve çok yakın olduğunun da delili.
Peki Rus yetkililer için de bu bir ihtar olacak mı?
Muhtemelen hayır. Kremlin’in Ukrayna’da bir U dönüşü yapacağına ait pek işaret yok. Moskova bu savaşı daha da ağırlaştırmak istiyor.
Kirillov’un öldürülmesine ait yansılardan de bu anlaşılıyor. Rusya devlet televizyonunda bir sunucu, bu hücumla “Zelenskiy’nin kendi mevt fermanını imzaladığını” bile söyleyebiliyor.
Eski Rus Devlet Başkanı Dimitry Medvedev de “Saldırganların Kiev’deki şeflerini yok etmek için elimizden geleni yapmalıyız” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin saldırıyla ilgili şimdi bir açıklama yapmadı. Lakin şimdiye kadarkilerde “Rusya’nın her vakit karşılık vereceğini” söylemişti.
Perşembe günü Putin klâsik yıl sonu basın konferansını gerçekleştirecek. Burada Kirillov’un öldürülmesiyle ilgili konuşup konuşmayacağı merak ediliyor.
Bir başka merak konusu ise Suriye’yle ilgili sessizliğini bozup bozmayacağı.
|
“Kibir yüzünden incinmediğin bir vakit dilimi oldu mu?” | Yekta Kopan ve ‘Belki Yaz Erken Gelir’
|
